Nieuwe ontwikkelingen in de strijd rondom de overname van Sandd door PostNL!

zaterdag 2 oktober 2021

De strijd rondom de overname van Sandd door PostNL is in 2022 nog steeds niet afgesloten. De rechter bekijkt de overname van Sandd door PostNL opnieuw en heeft uitspraak gedaan. Lees hier hoe het ook al weer zat met de overname, en over de nieuwste ontwikkelingen in dit bijzondere verhaal.

Weet u het nog? Begin 2019 kwam het nieuws naar buiten dat PostNL Sandd wilde overnemen. Dit heeft veel stof doen opwaaien, en niet alleen in de postmarkt. Er is namelijk een heuse strijd ontstaan tussen de rechtbank en de staat over deze overname. Wat is er allemaal gebeurd in dit verhaal en hoe staat het er nu voor? Eerst een overzichtje van alle ontwikkelingen, daarna de update van 2022.

Wat is er allemaal gebeurd rondom de overname van Sandd door PostNL?

Op 12 september 2018 heeft staatssecretaris Mona Keijzer in een debat over de toekomst van postbezorging bekend gemaakt dat consolidatie (het samengaan) van PostNL en Sandd de beste oplossing zou zijn voor het afnemende aanbod aan brievenpost. Ook vertelde Keijzer dat ze niet uitsluit dat zij gebruikmaakt van haar bevoegdheid om een eventueel verbod van toezichthouder ACM terug te draaien. Nog voordat er officiële berichten vanuit PostNL en Sandd naar buiten zijn gebracht over een eventuele overname werd er dus al in de kamer over gesproken.

Op 25 februari 2019 heeft PostNL aangekondigd Sandd over te willen nemen en een bod uitgebracht. Zo’n grote overname moet altijd goedgekeurd worden door de ACM (autoriteit consument en markt) en de staatssecretaris van Economische Zaken, toentertijd Mona Keijzer. Volgens PostNL was het slechts een formaliteit, maar volgens de regels van de ACM zou er geen monopolist met dergelijk marktaandeel mogen ontstaan. Mocht de staat dit wel willen goedkeuren, dan moet het besluit van de ACM door de staatssecretaris overruled worden. En dit is nog nooit eerder gebeurd! PostNL heeft direct al aangegeven een plan B te hebben: gaat de ACM niet akkoord dan stappen zij naar staatssecretaris Mona Keijzer. De ACM gaat ondertussen aan de slag om de overname bekijken. ACM keurt overname Sandd door PostNL af stop bord

Op 11 juli 2019 komen de resultaten van een onderzoek, geïnitieerd door de GOSP (Gezamenlijk Overleg Stakeholder Post- en Pakkettenmarkt) en uitgevoerd door SEO economisch onderzoek (Universiteit Amsterdam), naar buiten. Zij hebben alternatieven voor de overname onderzocht en doorgerekend. Hieruit blijkt dat een generieke heffing op alle geadresseerde post, van 1 cent in 2022 tot 9 cent in 2025, een beter alternatief is dan de fusie zelf om de Universele Postdienst houdbaar en betaalbaar te houden.

Op 5 september 2019 heeft de ACM (Autoriteit Consument & Markt) geen vergunning gegeven voor de overname van Sandd door PostNL. Uit onderzoek bleek namelijk dat de overname niet nodig was om de continuïteit van de UPD (universele postdienst) te waarborgen. Daarom verleende de ACM geen vergunning, aangezien er door deze overname een monopolie zou ontstaan op de postmarkt.

Op 27 september 2019 heeft toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer besloten om via artikel 47 toch een vergunning te verlenen voor de overname, en de ACM te negeren. Dit was nog nooit eerder gebeurd in Nederland! Zo handelde Mona Keijzer precies zoals ze in 2018 al had aangekondigd in de kamer. Dankzij deze unieke actie is de overname goedgekeurd en doorgezet door de politiek.

In januari 2020 is de overname van Sandd door PostNL in volle gang. 8500 medewerkers van Sandd verliezen hun baan: slechts 4300 van de ruim 12.000 medewerkers gingen over naar PostNL.

In februari 2020 is de fusie tussen beide partijen compleet en zijn PostNL en Sandd samengevoegd. Het merk Sandd is verdwenen uit het straatbeeld. Rechter beslist

In juni 2020 heft de rechtbank in Rotterdam het eerdere besluit over de overname van Mona Keijzer (september 2019) vernietigd. De verleende vergunning was onvoldoende onderbouwd, aldus de rechter. Ook stelde rechtbank, net als de ACM, dat er bij een samensmelting van PostNL en Sandd praktisch een monopolie zou ontstaan. Hierop is staatssecretaris Mona Keijzer in hoger beroep gegaan bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). PostNL waarschuwde dat de fusie niet meer ongedaan kan worden gemaakt. Het hoger beroep werd later in het jaar in gang gezet.

Dit gebeurde er in 2021

In april 2021 is staatssecretaris Mona Keijzer met een nieuw besluit gekomen om het samengaan van PostNL en Sandd alsnog te regelen. Ze heeft hiervoor een nieuwe vergunning met terugwerkende kracht voor de overname afgegeven, door sommigen de ‘herstelvergunning’ genoemd. Aan deze vergunning zitten scherpere voorwaarden. Het hoger beroep loopt nog.

Op maandag 23 augustus 2021 behandelde het CBb (het College van Beroep voor bedrijfsleven) het hoger beroep over de fusie van PostNL en Sandd. Ook de verleende herstelvergunning van Mona Keijzer van april werd meegenomen in de toetsing van het CBb. Toch is het CBb niet tot uitspraak gekomen.

Het CBb noemt de zaak ‘complex’ en wil nu zelfs vragen gaan stellen aan het Europese Hof over deze kwestie. Inmiddels zijn PostNL en Sandd al bijna 2 jaar één bedrijf en is er nog steeds geen definitieve uitspraak in deze zaak.

Waar staan we nu in 2022 met de overname van Sandd door PostNL?

Overname Sandd door PostNL 2022 update

Op 2 juni 2022 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) uitspraak gedaan in de zaak. Het CBb heeft beslist dat de toenmalige minister van Economische Zaken en Klimaat (Mona Keijzer) geen vergunning mocht verlenen voor de overname van Sandd door PostNL. Ook de herstelvergunning die zij in 2021 heeft opgesteld is hiermee afgekeurd.

De vergunning is afgekeurd omdat Mona Keijzer in haar besluit gebonden was aan het oordeel van de ACM. Mona Keijzer beargumenteerde dat de continuïteit van de postmarkt in gevaar kwam zonder de fusie, terwijl de ACM eerder oordeelde dat de Universele Postdienst niet in gevaar zou komen en de fusie dus onnodig was. Ze heeft de vergunning dus ten onrechte verleend.

Met deze uitspraak volgt het CBb het oordeel van de rechtbank in Rotterdam van juni 2020. Daarmee is er nu definitief een streep door de vergunning gezet, omdat het CBb de hoogste economische bestuursrechter is.

Vergunning overname Sandd door PostNL nog niet definitief van tafel

Toch is de vergunning nog niet definitief van tafel geveegd. Er loopt namelijk nog een beroep van PostNL tegen de weigering van de vergunning door de ACM. Die procedure kan nu worden voortgezet door PostNL. Het staat dus nog niet definitief vast of de vergunning die voor deze overname vereist is er wel of niet komt.

Hoe nu verder?

Op dit moment is de ACM aan het onderzoeken of er nog bedrijven zijn die willen toetreden op de postmarkt, om op die manier de concurrentie te kunnen herstellen. Verder is het afwachten wat er gebeurt in de lopende zaak van PostNL tegen de ACM.

Volgens PostNL kan de overname niet worden teruggedraaid, en heeft de uitspraak dus geen gevolgen voor de samenvoeging. Dit komt omdat “het netwerk, de locaties en de bedrijfsmiddelen van Sandd [niet meer] bestaan”.

Wat betekent dit voor de postmarkt?

Postmarkt en postbezorging Sandd PostNL

Het betekent dat het laatste woord over deze fusie nog steeds niet is gezegd. Het is 4 jaar later dus nog steeds onduidelijk of PostNL in de huidige vorm mag doorgaan of dat PostNL de fusie ongedaan moet maken.

Toch zijn de effecten van de overname nu al duidelijk in de postmarkt, vooral de zakelijke markt: PostNL kan in z’n eentje de tarieven bepalen. Alle bedrijven die dingen willen verzenden, van grote pakketten tot enkele brieven, hebben nauwelijks alternatieven waar ze bij terecht kunnen. Waar de ACM al voor waarschuwde is uitgekomen: een verhoging van de prijzen op de zakelijke markt.

Mening Vogelaar over de overname van Sandd door PostNL:

“Ik verwacht binnenkort een uitspraak hierover. Dat kan ook zijn dat het Europese Hof naar deze zaak moet gaan kijken. Linksom of rechtsom is het een kansloos proces, want terugdraaien kan nooit meer. Je kunt niet ineens weer een Sandd oprichten. Het is nu een juridisch gevecht over iets wat vanaf het begin al faliekant fout is gegaan. Ik verwacht dat een aantal partijen een doekje voor het bloeden zullen krijgen als dit proces doorgaat. Dat zal dan meer gaan over lagere tarieven of compensatie. Uiteindelijk zullen we dus toch met PostNL door moeten en hopen dat de aandeelhouders de zakelijke markt niet kapot maken. Want waar consumenten beschermd worden door de ACM, worden zakelijke bedrijven dat niet.”

– Mark Bonenkamp, Algemeen Directeur Vogelaar BV en afgevaardigde van het KVGO in het GOSP, 2021